Karaimi w powieści Meir Ezofowicz Elizy Orzeszkowej

Grzegorz Pełczyński

pelczynski@whus.pl
(Polska)

Abstrakt

W znanej powieści Elizy Orzeszkowej pt. Meir Ezofowicz (1878) występuje dwoje Karaimów: Abel i Gołda. Książka jednak dotyczy tematyki żydowskiej. Autor artykułu, posiłkując się inspiracjami ze strony antropologii literatury, próbuje poddać analizie wizerunek Karaimów w tej powieści. Zastanawia się, w jaki sposób i w jakim celu Orzeszkowa wprowadziła do swej powieści postacie Karaimów. Okazuje się, że pisząc o nich popełniła pewne błędy. Ale jej celem było uczynienie z Karaimów przeciwieństwa w stosunku do Żydów, którzy są głównym przedmiotem jej zainteresowania. Ze względu na popularność i rangę Meira Ezofowicza, powieść ta może wpływać na stereotyp Karaimów.


Słowa kluczowe:

Antropologia literatury, Eliza Orzeszkowa, Meir Ezofowicz, Karaimi w literaturze

Bibliografia

Biliński, K., 2007, O specyfice karaimskiej w „Meirze Ezofowiczu” Elizy Orzeszkowej, Almanach Karaimski 1: 41–52. Google Scholar

Czapik-Lityńska, B., 2007, Coś więcej w literaturze niż literatura. W: Kosowska E., Gomóła A., Jaworski, E. (red.), Antropologia kultury – antropologia Literatury. Na tropach koligacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice: 27–37 Google Scholar

Jankowski, E., 1980, Eliza Orzeszkowa, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa. Google Scholar

Kosowska, E., 2007, Kulturowa antropologia literatury. Wprowadzenie – Kosowska E., Gomóła A., Jaworski, E. (red.), Antropologia kultury – antropologia literatury. Google Scholar

Na tropach koligacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice: 17–23. Google Scholar

Krawczyk-Wasilewska, V., Współczesna wiedza o folklorze, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa. Google Scholar

Krzyżanowski, J., 1973, Posłowie. W: Orzeszkowa E., Meir Ezofowicz, Czytelnik, Warszawa: 409–430. Google Scholar

Markiewicz, H., 2009, Pozytywizm, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Google Scholar

Pawelec, M., 2012, Obecność tematyki karaimskiej w Kulturze i nauce polskiej. W: Machul-Telus, B., (red.): Karaimi, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa: 92–118. Google Scholar

Rodak P., 2004, Narracja – dziennik – tożsamość. Przesłanki (projektowanej) antropologii Literatury. W: Bolecki, W., Nycz, R. (red.), Narracja i tożsamość (I) Narracja w kulturze, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa: 218–230. Google Scholar

Szabłowska, M., 2001, Kreacja bohatera żydowskiego w powieściach Elizy Orzeszkowej. W: Stępniak, K., Twórczość Elizy Orzeszkowej, Wydawnictwo Uniwersytetu im. M. Curie-Skłodowskiej, Lublin: 195–2006. Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2017-12-20

Cited By / Share

Pełczyński, G. (2017). Karaimi w powieści Meir Ezofowicz Elizy Orzeszkowej. Almanach Karaimski, 6, 163–170. https://doi.org/10.33229/ak.2017.6.05

Autorzy

Grzegorz Pełczyński 
pelczynski@whus.pl
Polska

Doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego. Ukończył etnologię (1986) i teologię. Zajmuje się etnicznością, filmem i religią. Prowadził badania w Polsce, na Ukrainie, w Armenii, Rosji, Kazachstanie i Austrii. W latach 1987–2013 pracownik Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM. W latach 2013–2016 profesor w Katedrze Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Szczecińskiego, od 2016 – w Katedrze Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego. Przewodniczący Komisji Etnograficznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Założyciel i redaktor naczelny anglojęzycznego czasopisma internetowego „Our Europe. Ethnography – Ethnology – Anthropology of Culture”. Wydał m.in: Najmniejsza mniejszość. Rzecz o Karaimach polskich (1995), Ormianie polscy w wieku XX. Problem odrębności etnicznej (1997), Dziesiąta muza w stroju ludowym. Wizerunki kultury chłopskiej w kinie PRL (2002), Karaimi polscy (2004), Restauracja Kresowa (2011), Ewangelikalizm w Rosji (XIX–XX wiek) (2012, wyd. II 2013), współredagował: Antropologia wobec fotografii i filmu (2004), Obrazy kultur (2006), Polacy wobec wielości kultur (2011). Adres do korespondencji: pelczynski@whus.pl.



Statystyki

Abstract views: 192
PDF downloads: 68


Licencja

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Almanach karaimski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Almanach karaimski udzielają Związkowi Karaimów Polskich niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych roku w Almanach karaimski pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2018 r. prawa autorskie są zastrzeżone.

Inne

Związek Karaimów Polskich zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Wersja papierowa czasopisma jest pierwotna.